بلبرینگ چیست و چه کاربردی در خودرو دارد؟
بعضی از اجزای موجود در سیستم فنی خودرو، قطعاتی هستند که در زمینههای دیگر صنعت نیز کاربرد دارند و به همین سبب نامی آشنا برای صنعتگران، تعمیرکاران و مکانیکها محسوب میشوند. اما این شناخت و آشنایی دلیل بر علم و آگاهی از وظایف، عملکرد و کارایی چنین قطعاتی در خودرو نیست. چرا که ممکن است این قبیل اجزا، در خودروها وظایفی متفاوت از دیگر صنعتها و ماشینهای صنعتی داشته باشند. بنابراین بررسی وظایف آنها و نقششان در سیستم فنی خودروها خالی از لطف نیست و ممکن است برای بسیاری افراد جالب توجه باشد. یکی از این قطعات بلبرینگ است. بلبرینگها انواع و کاراییهای مختلفی در ماشینآلات صنعتی دارند. در خودروها نیز از نامهای آشنا هستند، اما با این وجود ماهیت، وظایف و عملکرد آنها چندان شناخته شده نیست. میخواهیم با هم این نکات را بررسی کرده و ببینیم که اساسا بلبرینگ چیست.
بلبرینگ چیست و چه وظایفی دارد؟
بلبرینگ یا در واقع بال برینگ (ball bearing)، به معنای توپهای حامل است. این قطعه نوعی یاتاق یا چرخدنده چرخشی یا توپی محسوب میشود و در هر وسیلهای که میچرخد به کار میرود تا مانع از ایجاد اصطکاک و سایش سطح در حال چرخش روی هم شود. برای مثال، چرخش اجسام سنگین و حرکت آنها مانند چرخهای اتومبیل به واسطه بلبرینگها امکانپذیر میشود. البته بلبرینگها در قسمتهای مختلف خودرو که امکان ایجاد اصطکاک وجود دارد، به کار میروند. به این ترتیب
بلبرینگ دینام
بلبرینگ پلوس
بلبرینگ گیربکس
بلبرینگ فرمان
بلبرینگ دنده هرزگرد
بلبرینگ چرخ
بلبرینگ اکسل
اما به طور کلی وظایف بلبرینگ خودرو در تمام این بخشها به سه مورد اصلی تقسیم میشود:
۱. کمک به انتقال قدرت بین قطعات
به این ترتیب که بلبرینگ شرایط چرخش برخی قطعات را روی هم فراهم آورده و در عین ممانعت از ایجاد اصطکاک در انتقال نیرو بین این قطعات موثر است
۲. جلوگیری از ایجاد اصطکاک
بلبرینگ علاوه بر اینکه با این کار، از استهلاک قطعات جلوگیری میکند مانع از هدررفت انرژی تحت تاثیر گرمای و اصطکاک ایجاد شده میشود.
۳. پیشگیری از سایش قطعات و سطوح
به کمک بلبرینگ از تماسهای تحلیلی و ایجاد خوردگی بین سطوح پیشگیری میشود. بنابراین قطعات دچار آسیبهای ناشی از ساییدگی نمیشوند.
اجزای تشکیل دهنده بلبرینگ
با وجود اینکه بلبرینگها خود قطعات کوچکی هستند اما از اجزای متعددی تشکیل میشوند که به ظرافت کنار هم چیده شده و نقشی مهم و بزرگ را در خودرو و دیگر ماشینآلات صنعتی ایفا میکنند. این اجزا در چهار بخش اصلی خلاصه میشوند که عبارتند از:
کنس یا رینگ (Ring)
هر بلبرینگ دو رینگ داخلی و خارجی دارد که اجزای دیگر این قطعه را از دو سمت در بر میگیرد. رینگها معمولا از آلیاژهای مقاوم فولاد ساخته میشوند.
ساچمه یا رول (Rolling Elements)
اجزای غلتکی بلبرینگ هستند که در واقع با چرخش خود حرکت بلبرینگ را ممکن میسازند. ساچمهها نیز عموما از جنس فولاد هستند.
قفسه یا کیج (Cage)
بخشی که ساچمهها را دربر گرفته و از تماس آنها با یکدیگر جلو گیری میکند. ضمن اینکه مانع از حرکت افقی و جانبی رولها میشود. قفسهها را از جنس فیبر، فولاد یا برنج میسازند.
کاسه نمد
بین رینگها و کیج قرار میگیرد. ممکن است در هر دو سمت کیج و بین رینگ داخلی و خارجی باشد و یا تنها بین رینگ داخلی و کیج استفاده شود. وظیفه کاسه نمد بلبرینگ ممانعت از خروج روغن هیدرولیک درون کیجها و بین رولها، به بیرون است. این قطعه نوعی عایق در برابر نفوذ آب به درون بلبرینگ نیز محسوب میشود.